खलङ्गा, १६ असार (रासस) : शैल्यशिखर नगरपालिका–६ पनेबाज बजार छेउमा जस्तापाताले बार लगाएको एउटा सानो छाप्रो छ । त्यही छाप्रोमा बिहानदेखि साँझसम्म दैनिक जसो भेटिनुहुन्छ ७० वर्षीय पदमे लुहार । उहाँ एक हातले घन र अर्को हातले पङ्खा घुमाइरहनुहुन्छ ।
लुहार फलाम सिल्भर र तामाका विभिन्न भाँडाकुँडा बनाउनुहुन्छ । बुबा बाजेबाट भाँडाकुँडा बनाउन सिक्नुभएका उहाँले आरन व्यवसाय सञ्चालन गरेको ५२ वर्ष भयो । “यसै पेसाबाट जसोतासो घरखर्च चल्दै आएको छ”, लुहारले भन्नुभयो ।
आरन पेसा अपनाउँदै आउनुभएका लुहार बिगतमा निकै दुःख खेप्नु परेको बताउनुहुन्छ । केही वर्ष अघिसम्म फलामको काम गर्दा अन्न मात्र दिने गरेकामा पछिल्लो समय त्यसवापत उहाँले नगद पाउनुहुन्छ । यही पैसोले लुहारले छोराछोरीको लत्ताकपडा किन्ने गर्नुभएको छ । “छोराहरुले यो पेसालाई अपनाउन चाहँदैनन्, अब पेशा सङ्कटमा पर्ने चिन्ता छ”, उहाँ भन्नुहुन्छ ।
आरन व्यवसाय सङ्कटमा परेको छ । “बजार अभाव छ, त्यसैले आरन व्यवशाय गाउँघरबाटै हराउँदै गएको छ”, स्थानीय दीपेन्द्र धामीले भन्नुभयो । परम्परागत घरेलु हस्तकलाका सामग्रीको प्रयोग कम हुनुका साथै मेहनत गरेअनुसारको मूल्य नपाउँदा पनि यो पेसा विस्तारै लोप हुँदै गएको छ ।
आरन व्यवसायी गङ्गराम लोहार यही पेसालाई आधुनिक ढङ्गले व्यावसायिक रुपमा अघि बढाउन सके स्थानीय स्रोतसाधनको प्रयोगबाटै गाउँघरमा रोजगारी सिर्जना गर्न सकिने बताउनुहुन्छ । “अहिलेका युवाको यो पेसाप्रति चासो छैन”, उहाँले भन्नुभयो ।
पहिला–पहिला गाउँघरमा आरन व्यवसाय गर्नेको सङ्ख्या उल्लेख्य थियो । भाँडाकँुडा बनाउन कोइलाको प्रयोग गरिन्छ । अहिले दाउराको पनि अभाव हुन थालेको छ । स्थानीय गजेन्द्र लुहार भन्न्ुहुन्छ– “मैले सानै उमेरदेखि बुबा र बाजेले काम गरेको देखेर सिकेको हुँ, अहिलेका पुस्ताले सिक्न चाहँदैनन्, सिकेर खेर जाँदैन, यसबाट पनि पैसो कमाउन सकिन्छ”, उहाँले भन्नुभयो । आठ जनाको परिवारको खर्च आरन पेसाबाटै चलाएको लुहारले बताउनुभयो । सरकारले आरन पेसा लोप हुन नदिन विभिन्न कार्यक्रम ल्याउनुपर्ने उहाँको माग छ ।
Discussion about this post